Υπάρχει παρελθόν και παρόν χωρίς μέλλον;

Του Στέλιου Συρμόγλου

Η τελετή των θεοφανείων στη Σμύρνη, μετά από 94 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή και των οδυνηρών γεγονότων για τον Ελληνισμό, αθροίζει κάποιες σκέψεις. Συνέπεια της παραποίησης της ιστορικής αλήθειας, άλλωστε, είναι και η παραποίηση του ιστορικού νοήματος. Και τίθεται το ερώτημα: Ποιο είναι το ιστορικό νόημα;

Είναι η κατανόηση του παρελθόντος, η βίωση του μέλλοντος ή η ερμηνεία του παρόντος; Η φιλοσοφία της ιστορίας ως πρώτη και βασική απάντηση θεωρεί τη διάθεση προς κατανόηση του παρελθόντος. Ομως, ερωτάται: Είναι απαλλαγμένη η διάθεση αυτή από την επιρροή του παρόντος;

Διότι, εφόσον το εκάστοτε παρόν είναι παρόν του Γίγνεσθαι, αναμφισβήτητα προέρχεται από το παρελθόν. Και εφόσον το παρόν έχει ίδιον τρόπο σκέψης, αντίληψης και κρίσης, έπεται ότι και αντιλαμβάνεται και κρίνει και κατανοεί το παρελθόν εκάστοτε διαφοροτρόπως.

Η συγγραφή της ιστορίας φέρει , κατ' ανάγκην, τη σφραγίδα του παρόντος. Γι'αυτο η φιλοσοφία της ιστορίας, θεωρεί περαιτέρω ως βασικότερο στοιχείο του ιστορικού νοήματος την αυτοπροβολή του παρόντος στο παρελθόν.

Αλλά και πάλι ερωτάται: Υπάρχει παρελθόν και παρόν χωρίς μέλλον;

Διότι είναι εξακριβωμένο, ότι ο άνθρωπος ενώ ψυχολογικώς ζει στο παρόν, αναμιμνήσκεται το παρελθόν, αλλά οραματίζεται το μέλλον. Αυτό δε συμβαίνει επειδή μεταξύ ανάμνησης,που αποτελεί το περιεχόμενο του παρελθόντος και της ελπίδας, που είναι το περιεχόμενο του μέλλοντος υπάρχει αμοιβαιότητα, η οποία αποτελεί την ουσία του παρόντος.

Υπάρχει μια "μύχια βούληση" που επιδρά και καθοδηγεί στο μέλλον, από το παρόν δια του παρελθόντος και που πραγματώνεται σε μια άλλη κατάσταση, εκτός του παρόντος, του παρελθόντος και του μέλλοντος: Στην πραγματικότητα.

Οπως η ανάμνηση άνευ ελπίδας είναι τυφλή, έτσι και η ελπίδα άνευ αναμνήσεως είναι κενή, το ίδιο και η πραγματικότητα άνευ της αμοιβαιότητας μεταξύ ανάμνησης και ελπίδας, που αποτελούν την ουσία του παρόντος, είναι νεκρή. Αυτό σημαίνει ότι βασικότερο στοιχείο της φιλοσοφίας της ιστορίας, αναφορικώς με το ιστορικό νόημα, είναι η προβολή του παρόντος δια του παρελθόντος και του μέλλοντος στην πραγματικότητα, που είναι το σημείο διασταύρωσης τους με την αιωνιότητα...

Αυτός είναι ο λόγος, άλλωστε, που εσφαλμένως ο Μαρξισμός ήθελε τους ιστορικούς νόμους παρόμοιους των φυσικών,για τον καθορισμό του μέλλοντος, ενώ στην πραγματικότητα οι ιστορικοί νόμοι είναι ηθικοί. Και κατ' ακολουθίαν πιθανολογικοί. Γι'αυτό δεν υπάρχει ιστορικό γεγονός, στο οποίο να μην αντικατοπτρίζεται η αιωνιότητα.

Το νόημα της ιστορίας συνίσταται αφ' ενός μεν στη διάθεση για κατανόηση του παρελθόντος και στη βούληση που επιδρά και καθοδηγεί προς το μέλλον, αφ' ετέρου δε στην αυτοερμηνεία του παρόντος δια της ιστορίας. Η εύρεση του ιστορικού νοήματος, δια της κατανόησης του παρελθόντος και της βίωσης του μέλλοντος στην αυτοπροβολή και αυτοερμηνεία του παρόντος, αποτελεί και τον γενικό σκοπό της ιστορίας, τον ιστορικό φρονηματισμό.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η φιλοσοφία της ιστορίας στη χώρα μας διέρχεται βαθιά κρίση. Ο λίβας του "προοδευτισμού" και ο παγερός βορράς του "σοσιαλιστικού μετασχηματισμού" παλαιότερα, αλλά και της "αριστεροθολοκουλτούρας" συστοιχισμένης με αρκετά κόμπλεξ και αγκυλώσεις της Αριστεράς, σε συνδυασμό με ακροδεξιόστροφες αντιλήψεις πολλών βλακών του πολιτικού αναχρονισμού, έκαψαν όχι μόνν τα άνθη, αλλά και τις ρίζες του δένδρου της ιστορίας...

Ο άνεμος της παραφροσύνης σαρώνει το ελληνικό πολιτιστικό οικοδόμημα, ενώ κατά καιρούς καταληστεύεται το θησαυροφυλάκιο της εθνικής μας ιστορίας.Και με αντικλείδι την α-γλωσσία επετεύχθη η αποκοπή μας από το παρελθόν!..

 

Πηγή Τμήματος Ειδήσεων:
Βαρνάβας όμορφος τόπος να μένεις, δύσκολος να ζεις..