Από πού πηγάζει το νερό που φτάνει στο σπίτι μας

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Νερού αποφασίσαμε να μάθουμε από πού ακριβώς προέρχεται το πιο πολύτιμό μας αγαθό.

Επιμέλεια: Μαρία Θαλασσινού

Γυρνάς σπίτι διψασμένος. Η πρώτη κίνηση είναι να τρέξεις στην κουζίνα και να γεμίσεις ένα ποτήρι με νερό. Και ένα δεύτερο αν χρειαστεί. Το νερό ήταν, είναι και θα είναι πάντα εκεί, στις βρύσες μας, στα λάστιχά μας, στη ζωή μας. Πιο δεδομένο και από τον ήλιο που βγαίνει κάθε πρωί. Η ΕΥΔΑΠ κατάφερε όλα αυτά τα χρόνια να ταυτίσει το όνομά της με την ποιότητα στο νερό που πίνουμε, το νερό που χρησιμοποιούμε για τις δουλειές μας και την προσωπική μας υγιεινή. Κατάφερε να μας κάνει να θεωρήσουμε δεδομένο ένα αγαθό που σε άλλες χώρες της Ευρώπης και όλου του κόσμου πωλείται σαν χρυσάφι και έχει την ποιότητα κάρβουνου.

Έχουμε την τύχη και τις υποδομές να πίνουμε ένα από τα ποιοτικότερα και καθαρότερα νερά στον κόσμο. Η Παγκόσμια Ημέρας του νερού που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου, ήταν απλά η αφορμή για να πιούμε νερό στην υγειά της ΕΥΔΑΠ και να ζητήσουμε από την εταιρεία μερικές πληροφορίες παραπάνω για το πώς φτάνει το νερό από τη φύση στο ποτήρι μας. Πρώτα όμως ας δούμε τι ισχύει στην Ελλάδα και την ΕΕ γενικότερα όσον αφορά την παροχή νερού.

  Η παροχή ποιοτικού και καθαρού νερού, καθώς και η προστασία της δημόσιας υγείας των καταναλωτών δεν είναι αποκλειστικά και μόνο υποχρέωση της κάθε χώρας, αλλά και βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει προβεί στη δημιουργία του απαραίτητου νομοθετικού πλαισίου θεσπίζοντας συγκεκριμένα πρότυπα και οδηγίες. Με τη σειρά της, η Ελληνική Εθνική Νομοθεσία ακολουθώντας τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, έχει δημιουργήσει το ανάλογο νομοθετικό πλαίσιο παρακολούθησης και προστασίας της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων της χώρας. Για το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης η σημαντικότερη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η ντιρεκτίβα 98/83, η οποία έχει ως στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας των καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το νερό της ΕΥΔΑΠ υπόκειται σε καθημερινούς ελέγχους ποιότητας, ώστε να εξασφαλίζεται και να πιστοποιείται η άριστη ποιότητα του νερού που διαθέτει η ΕΥΔΑΠ στους κατοίκους των Αθηνών.
Από πού όμως πηγάζει αυτό το νερό που φτάνει στα σπίτια μας;

 

Η σημασία των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων

Ο βασικός διαχωρισμός υδάτων γίνεται σε δύο κατηγορίες: επιφανειακά και υπόγεια. Σε µερικές χώρες, όπως η ∆ανία, σχεδόν όλη η ποσότητα πόσιµου ύδατος προέρχεται από την άντληση υπόγειων υδάτων. Ουσιαστικά, τα υπόγεια ύδατα είναι τα αποθέματα γλυκού νερού που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, συνήθως στη στεριά, αλλά και κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, κοντά στις ακτές. Μπορεί να μην είναι ορατά, αλλά αποτελούν σημαντικό κομμάτι στον κύκλο του νερού, καθώς περισσότερο από το 95% των γλυκών υδάτων του πλανήτη, εκτός των παγετώνων και των εκτάσεων πολικών πάγων, βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Επίσης, τα υπόγεια ύδατα αποτελούν τη σταθερή, βασική ροή σε ποτάμια και υγροτόπους. Τα υπόγεια ύδατα είναι επίσης µια κρίσιµη πηγή πόσιµου ύδατος.Η διατήρηση της ποσότητας και της καθαρότητας της ροής αυτής είναι ζωτικής σηµασίας για τα οικοσυστήµατα των επιφανειακών υδάτων.
Όσον αφορά την Αττική, η ΕΥΔΑΠ προμηθεύεται ακατέργαστο νερό, κυρίως από επιφανειακούς υδατικούς πόρους. Αυτό από μόνο του αναδεικνύει τη δύναμη της φύσης στην περίπτωση της χώρας μας αλλά και την τεράστια ευκαιρία που παρουσιάζει το περιβάλλον μας όσον αφορά το νερό. Είμαστε πολύ τυχεροί αλλά και ταυτόχρονα πολύ ικανοί που μπορούμε και προμηθευόμαστε νερό από επιφανειακούς υδάτινους πόρους και συγκεκριμένα από τον Μαραθώνα, την Υλίκη, τον Μόρνο και τον Εύηνο. Από αυτούς, μόνο αυτός της Υλίκης είναι φυσικός, ενώ οι υπόλοιποι έχουν δημιουργηθεί με την κατασκευή φραγμάτων σε κατάλληλα σημεία στην κοίτη των αντίστοιχων ποταμών Ευήνου, Μόρνου και Χαράδρου (φράγμα Μαραθώνα). Έργα υποδομών που διασφάλισαν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας μας και διαφύλαξαν την ισορροπία του φυσικού μας περιβάλλοντος. Έργα που χαρίζουν καθημερινά σε εμάς και εκείνους γύρω μας καθαρό και ποιοτικό πόσιμο νερό. Στις πηγές υδροληψίας που χρησιμοποιεί η ΕΥΔΑΠ περιλαμβάνονται και υπόγειοι υδατικοί πόροι που αξιοποιούνται με τη λειτουργία 100 γεωτρήσεων συνολικής ετήσιας αντλητικής ικανότητας 70-125 εκατ. κ.μ. νερού περίπου ανά έτος.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι το νερό το οποίο φτάνει στους ταμιευτήρες και τα υδραγωγεία, είναι ήδη ένα πάρα πολύ καλής ποιότητας νερό το οποίο δεν χρειάζεται να περάσει πολλά στάδια επεξεργασίας για να φτάσει σε εμάς. Είναι φυσικό όμως το ακατέργαστο νερό να πρέπει να περάσει κάποιας μορφής επεξεργασία και φιλτράρισμα με την τεχνογνωσία και την σφραγίδα της ΕΥΔΑΠ, ώστε να είναι απόλυτα ασφαλές για κατανάλωση από εμάς και τα παιδιά μας.

Μόρνος και Εύηνος, οι κύριοι υδροδότες της Αττικής

Ας δούμε μερικά πράγματα παραπάνω για εκείνους τους φυσικούς πόρους και τις υποδομές που φέρνουν το πόσιμο νερό στην πόρτα μας. Για τη μεταφορά του ακατέργαστου νερού από τους ταμιευτήρες στην Αττική κατασκευάστηκαν δύο μεγάλα υδραγωγεία, του Μόρνου και της Υλίκης, καθώς και ενωτικά υδραγωγεία, μέσω των οποίων επικοινωνούν μεταξύ τους τα δύο κύρια υδραγωγεία. Μέσω των υδραγωγείων του Μόρνου και της Υλίκης το ακατέργαστο νερό μεταφέρεται στις τέσσερις Μονάδες Επεξεργασίας Νερού (ΜΕΝ) του Γαλατσίου, τoυ Πολυδενδρίου, των Αχαρνών και του Ασπροπύργου.
Ο ταμιευτήρας του Μόρνου δημιουργήθηκε με την κατασκευή χωμάτινου φράγματος στην κοίτη του ποταμού Μόρνου, 7 χλμ. δυτικά του Λιδορικίου στο Νομό Φωκίδος. Το έργο άρχισε τον Μάιο του 1969 και ολοκληρώθηκε μετά από μια δεκαετία, το 1979, αλλά η κανονική λειτουργία του άρχισε το 1981. Το φράγμα του Μόρνου, ύψους 126 μέτρων, είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης και αποτελείται από αδιαπερατό αργιλικό πυρήνα. Το νερό φτάνει στην Αθήνα διαμέσου του υδραγωγείου του Μόρνου, του δεύτερου μεγαλύτερου υδραγωγείου στην Ευρώπη.

  Το δεύτερο μεγάλο έργο που ενισχύει την υδροδότηση της Αθήνας είναι η εκτροπή του ποταμού Ευήνου που βρίσκεται στην περιοχή Αγίου Δημητρίου του νομού Αιτωλοακαρνανίας (Ορεινή Ναυπακτία),  προς τον ταμιευτήρα του Μόρνου, με την κατασκευή φράγματος, τη δημιουργία ταμιευτήρα και την κατασκευή της σήραγγας Ευήνου - Μόρνου. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του έργου προέβλεπε την ενίσχυση του βασικού ταμιευτήρα του Μόρνου από τη γειτονική λεκάνη του ποταμού Ευήνου. Η έναρξη των εργασιών στον Εύηνο έγινε το 1992 με την κατασκευή χωμάτινου φράγματος, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2001. Η ενωτική σήραγγα προσαγωγής που μεταφέρει τα νερά του Ευήνου στον ταμιευτήρα του Μόρνου, μήκους 29,4 χλμ., ολοκληρώθηκε σε διάστημα λιγότερο των δύο ετών, γεγονός που αποτελεί παγκόσμιο επίτευγμα για την ολοκλήρωση σήραγγας τόσο μεγάλου μήκους.

Μαραθώνας και Υλίκη, οι βοηθητικοί υδροδότες

Το 1925 ξεκίνησε η κατασκευή των πρώτων σύγχρονων έργων ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας, με την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρίας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών. Το πρώτο μεγάλο έργο ήταν η κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα, στη συμβολή των ρεμάτων του Χάραδρου και του Βαρνάβα. Για την κατασκευή του φράγματος (1926 – 1929) εργάστηκαν περίπου 900 άνθρωποι. Το φράγμα είναι επενδεδυμένο με πεντελικό μάρμαρο, ιδιαιτερότητα που το καθιστά μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τη μεταφορά του νερού στην Αθήνα κατασκευάστηκε η σήραγγα Μπογιατίου, μήκους 13,4 χλμ. Λόγω της εγγύτητάς του με την Αθήνα, ο ταμιευτήρας του Μαραθώνα λειτουργεί ως βοηθητική πηγή υδροληψίας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Η τροφοδότησή του γίνεται από τους ταμιευτήρες της Υλίκης και του Μόρνου μέσω του Υδραγωγείου Υλίκης και του Ενωτικού Υδραγωγείου Μόρνου - Υλίκης.

  Το 1956 λόγω της συνεχιζόμενης αστυφιλίας που είχε  ως επακόλουθο την αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας χρησιμοποιήθηκαν και τα νερά της φυσικής λίμνης Υλίκης, στη Βοιωτία. Από τους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ, μόνο αυτός της Υλίκης είναι μία φυσικά σχηματισμένη λίμνη. Η Υλίκη έχει την ιδιαιτερότητα να βρίσκεται σε περιοχή χαμηλού υψομέτρου. Έτσι, για να γίνει εφικτή η άντληση του νερού,  πρέπει να χρησιμοποιηθούν  πλωτά και χερσαία αντλιοστάσια που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας με αποτέλεσμα η μεταφορά νερού από την Υλίκη να έχει υψηλό λειτουργικό κόστος. Έτσι, όπως και ο ταμιευτήρας του Μαραθώνα, η Υλίκη λειτουργεί ως βοηθητική πηγή υδροληψίας για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Το κεντρικό αντλιοστάσιο της Υλίκης είναι σήμερα το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.

Είναι ξεκάθαρο ότι η χώρα μας είναι ευλογημένη με καθαρό και ποιοτικό νερό. Είναι ξεκάθαρο ότι με την υπευθυνότητα και την τεχνογνωσία της ΕΥΔΑΠ, αλλά κυρίως με την σταθερή ανθρωποκεντρική προσέγγιση της εταιρείας στο θέμα νερό, μπορούμε και απολαμβάνουμε εδώ και δεκαετίες ένα από τα ύψιστα αγαθά της φύσης, στην ιδανικότερή του εκδοχή. Η ΕΥΔΑΠ διαχειρίζεται με επιτυχία εδώ και δεκαετίες τον κύκλο του νερού, το οποίο και διαθέτει σε όλους τους πολίτες χωρίς διακρίσεις και το αποδίδει πίσω στο περιβάλλον καθαρό. Έχει λοιπόν κάθε λόγο να γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα του Νερού, καθώς αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Χρόνια πολλά.

Πηγή Τμήματος Ειδήσεων:
Βαρνάβας όμορφος τόπος να μένεις, δύσκολος να ζεις..