Μηχανή του Χρόνου: Ο βάλτος που έσωσε την Αθήνα από τους Πέρσες. Νέα στοιχεία για τη μάχη του Μαραθώνα

Πως οι Έλληνες παγίδευσαν το ιππικό των Περσών στο έλος της Ν. Μάκρης. Φωτογραφίες και χάρτες από τη νέα έρευνα των ιστορικών (Pics)

Η Μάχη του Μαραθώνα είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας. Διεξήχθη το 490 π.Χ ανάμεσα στους Έλληνες και τους Πέρσες. Η έκβαση ήταν νικηφόρα για τους Αθηναίους και τους Πλαταιείς και με τη νίκη τους απετράπη η περσική εισβολή στην Ελλάδα.

Πολλοί ιστορικοί και ερευνητές έχουν μελετήσει την στρατηγική στη μάχη του Μαραθώνα και προσπάθησαν να φωτίσουν τα στοιχεία της αναμέτρησης. Παρά τη σπουδαία σημασία της μάχης του Μαραθώνα, τα στοιχεία που διαθέτουμε για το πεδίο της μάχης είναι ελάχιστα και αποσπασματικά.

Τα «μυστικά» αποκαλύπτονται

Δυο Έλληνες ιστορικοί, ο Κ. Λαγός και ο Φ. Καρυανός, επιχειρούν με την έρευνά τους να απαντήσουν στο τι πραγματικά συνέβη στον Μαραθώνα και ανατρέπουν με στοιχεία όσα ξέραμε για την μάχη. Τα πρωτότυπα συμπεράσματά τους διατυπώνονται μέσα στο βιβλίο τους «Μάχη του Μαραθώνα, η ανατροπή» με επιχειρήματα, χάρτες και αναπαραστάσεις.
Στο βιβλίο παρουσιάζονται για πρώτη φορά:
Η ακριβής θέση του αθηναϊκού στρατοπέδου και των καταλοίπων του , η ακριβής θέση της ελληνικής παράταξης και η σύνθεση των δυνάμεών της, με σχέδια πάνω σε σύγχρονο οδικό χάρτη της περιοχής. Ο ακριβής χώρος στον οποίο διεξήχθη η περίφημη Μάχη, για πρώτη φορά με μοναδική ακρίβεια και τεκμηρίωση.
Το ευφυές ελληνικό σχέδιο μάχης που οδήγησε στην εξόντωση των επίλεκτων δυνάμεων της περσικής αυτοκρατορίας, και ιδίως του πανίσχυρου ιππικού της.

Αποκαλύπτεται η χρήση από τους Έλληνες του Μικρού Έλους (Μπρεξίζα) του Μαραθώνα ως μιας μεγάλης παγίδας προκειμένου να παρασυρθούν, να εγκλωβιστούν σε αυτήν και να εξοντωθούν στη συνέχεια οι επίλεκτες δυνάμεις της περσικής αυτοκρατορίας.

Στο κύκλο οι εκβολές του έλους της Μπρεξίζας. Ο βαλτότοπος που «κόλησαν» και ηττήθηκαν οι Πέρσες εκτεινόταν βορειότερα, εκεί όπου αργότερα αναπτύχθηκαν οι εγκαταστάσεις της αμερικανικής βάσης στη Νέα Μάκρη. Το βιβλίο με τους χάρτες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μένανδρος».

Το μυστικό σχέδιο των Ελλήνων

Στο βιβλίο τονίζεται ο τρόπος με τον οποίο εξολοθρεύτηκε το αήττητο, μέχρι τότε, ιππικό της από τους Έλληνες, καθώς και η μεγάλη συμβολή των ελαφρά οπλισμένων στρατιωτών, Αθηναίων θητών και απελεύθερων σε αυτήν τη φάση της Μάχης.
Ο ελληνικός στρατηγικός σχεδιασμός έθεσε ως πρώτο στόχο να εμποδίσει την προέλαση των Περσών από τον Μαραθώνα προς την Αθήνα και στη συνέχεια να παγιδεύσει και να εξουδετερώσει το περσικό ιππικό και τις επίλεκτες πεζές δυνάμεις του εισβολέα μέσα στο πέρασμα της Μπρεξίζας και το  Μικρό Έλος.
Οι ερευνητές επισημαίνουν στο βιβλίο τους, ότι το βασικό πρόβλημα που απασχολούσε τους Αθηναίους διοικητές πριν από τη μάχη, ήταν ο τρόπος με τον οποίο θα επιτυγχανόταν η ακινητοποίηση και εξόντωση του περσικού ιππικού του ισχυρότερου όπλου που διέθετε ο Δάτις στον Μαραθώνα, δίχως όμως να έρθει σε επαφή με τους ρόλους των οπλιτών και των ελαφρά οπλισμένων στρατιωτών στην επικείμενη μάχη.
Βάσει αυτής της τακτικής, η ελληνική οπλιτική φάλαγγα ανέλαβε να αποκρούσει τις δύο πτέρυγες της περσικής παράταξης και να αποκλείσει στη συνέχεια τη δίοδο διαφυγής των Περσών των Σακών από τον χώρο της παγίδευσής τους, στα μετόπισθεν του κέντρου της ελληνικής παράταξης.

Η δράση των ελαφρά οπλισμένων ανδρών αποδείχτηκε η πλέον σημαντική για την ελληνική πλευρά στη Μάχη του Μαραθώνα, καθώς αυτοί παρέσυραν τις επίλεκτες περσικές δυνάμεις «ες την μεσογαίαν» μέσα στο πέρασμα της Μπρεξίζας, όπου και τις εξουδετέρωσαν σχεδόν ολοκληρωτικά.
Με τη δική τους συμβολή έγινε κατορθωτή η πλήρης ανατροπή των συσχετισμών δυνάμεων και ρόλων Ελλήνων και Περσών: οι πανίσχυροι Πέρσες ιππείς και οι πεζοί στο κέντρο της περσικής παράταξης, παγιδεύτηκαν και εξοντώθηκαν μαζικά μέσα σε μια καλά στημένη παγίδα στο Μικρό Έλος του Μαραθώνα, εκεί όπου τα αθηναϊκά βέλη «βούτηξαν κυριολεκτικά μέσα στο αίμα των Περσών ιππέων.
«Η νότια ζωφόρος του Ναού της Αθηνάς Νίκης αλλά και η τοιχογραφία της Μάχης του Μαραθώνα στην Ποικίλη Στοά, κάνουν αναφορά στην παγίδευση και την εξουδετέρωση των Περσών μέσα στο Μικρό Έλος. Μετά το 490 φαίνεται πως οι Αθηναίοι χρησιμοποίησαν παρόμοια τακτική με εκείνη στη μάχη του Μαραθώνα και σε άλλες νικηφόρες μάχες», επισημαίνουν οι συγγραφείς.
Επίσης, οι συγγραφείς αποκαλύπτουν με ποιον τρόπο το γεγονός αυτό δημιούργησε ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στην Αθήνα αμέσως μετά το 490 π.Χ., καθώς επέφερε την ενδυνάμωση της πρώτης Δημοκρατίας στον κόσμο. Καταδεικνύεται η άμεση σύνδεση της Μάχης του Μαραθώνα και της επικράτησης της Δημοκρατίας στην Αθήνα. Αναλύεται και τεκμηριώνεται για πρώτη φορά με ποιον ακριβώς τρόπο, αμέσως μετά τη Μάχη του Μαραθώνα, οι πτωχότεροι Αθηναίοι πολίτες, οι θήτες, πήραν σημαντικές εξουσίες που δεν διέθεταν πριν το 490 π.Χ., και πώς η πολιτική αυτή εξέλιξη ενδυνάμωσε τη Δημοκρατία και συνέβαλε στη ραγδαία άνοδο της Αθήνας στον ελληνικό κόσμο λίγα μόλις χρόνια αργότερα.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Λαγός είναι καθηγητής Ιστορίας στη Σχολή Ικάρων, και ο Φώτης Καρυανός πτυχιούχος του Ιστορικού και του Αρχαιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πηγή Τμήματος Ειδήσεων:
Βαρνάβας όμορφος τόπος να μένεις, δύσκολος να ζεις..